JavaScript 101: Introduction
JavaScript 101 yazı serisinin ilk yazısına hoş geldiniz. Yeni başlayanlara yardımcı olmak amacıyla hazırladığım JavaScript makalelerini sizlerle paylaşacağım.
Bu makalede neler öğreneceksiniz?
- JavaScript nedir?
- JavaScript tarihi
- JavaScript sürümleri
- JavaScript’i özel yapan şey nedir?
- JavaScript nasıl çalıştırılır?
JavaScript Nedir?
JavaScript, web sayfalarını canlı/dinamik hâle getirmek için kullanılan client-side (istemci tarafı) betik dilidir.
Tüm gelişmiş tarayıcılarda JavaScript çalışmaktadır. JavaScript, yalnızca tarayıcılarla sınırlı kalmayıp, sunucu tarafında da çalışmaktadır. JavaScript motoruna sahip herhangi bir cihaz üzerinde çalıştırmak mümkündür.
JavaScript Tarihi
JavaScript ilk olarak 1995 yılında Brendan Eich tarafından oluşturuldu ve Netscape tarafından yapılan bir basın açıklamasıyla duyuruldu.
İlk olarak Mocha olarak adlandırılan programlama dili, daha sonra LiveScript adını aldı. 1996 yılında dönemin popüler dillerinden Java’nın topluluğundan faydalanmak amacıyla JavaScript adını aldı. (Java ve JavaScript dillerinin birbirleriyle bir alakası olmamasına rağmen bu isim verilmiştir.)
JavaScript Sürümleri
Brendan Eich tarafından oluşturulan JavaScript, bir ECMA standardı hâline geldi. ECMAScript sürümleri ise ES1, ES2, ES3, ES5 ve ES6'dan oluşmaktadır. Günümüzde ES6 standardı kullanılır.
Neden JavaScript?
JavaScript ile ilgili en az üç harika şey vardır:
- HTML/CSS ile tam entegre olması
- Basit şeylerin basitçe yapılması
- Tüm gelişmiş tarayıcılar tarafından desteklenmesi ve varsayılan olarak etkinleştirilmesi
Bu üç şeyi bir araya getirebilen tek tarayıcı teknolojisi, JavaScript’tir. JavaScript’i özel kılan da budur. Bu yüzden tarayıcı arayüzleri oluşturmak için en yaygın araçtır. Bununla birlikte, JavaScript sunucular, mobil uygulamalar, masaüstü programları vb. için de kullanılabilir.
Günümüzde büyük şirketlerin projelerinde kullanılan framework’ler ve kütüphanelerin (React, Vue, Angular, jQuery, Node.js) neredeyse tamamı JavaScript tabanlıdır. Bu nedenle yazılım geliştiricisi olmak isteyen bir kişinin JavaScript dilini bilmesi büyük bir önem taşır.
JavaScript Temelleri
JavaScript kodları yazmak için üç seçenek vardır:
- Sayfa içi JavaScript (On-page JavaScript)
- Harici JavaScript dosyası (External JavaScript file)
- Satır içi JavaScript (Inline JavaScript)
Sayfa içi JavaScript (On-page JavaScript)
HTML dosyasında <script> etiketi arasına JavaScript kodları yazarak çalıştırabilirsiniz.
Harici JavaScript dosyası (External JavaScript file)
HTML dosyasına JavaScript kodlarını yazdığınız .js dosyasını çağırarak çalıştırabilirsiniz. Genellikle en çok tercih edilen yöntem budur.
Satır içi JavaScript (Inline JavaScript)
Genellikle onClick, onChange gibi event’lar gerçekleştiğinde çağrılması istenen fonksiyonu belirtmek için kullanılır.
Event’a tanımlanan fonksiyon sayfa içinde ya da harici JavaScript dosyasında tanımlanmamışsa event gerçekleştiğinde fonksiyon olmadığı için hata verir.
